فرض بفرمایید توی موقعیتی هستید که باید جان یک سری انسان را نجات بدید. مثلاً اورژانس یک بیمارستان، که از قضا با کمبود نیرو مواجه است، دو بیمار همزمان دچار ایست قلبی شده و نیاز به احیای قلبی تنفسی دارند. فرصت هم محدود است، پس شما باید به یکی از دو بیمار کمک کنید و دیگری در انتظار مرگ رها می شود. در چنین شرایطی چه می کنید؟ کدام بیمار را برای عملیات نجات انتخاب می کنید؟ کدام یک برای دوباره زندگی کردن اولویت دارند؟
مرد یا زن؟
مجرد یا متاهل؟
مسلمان یا نامسلمان؟
ایرانی یا خارجی؟
جوان یا پیر؟
آن که احتمال زنده ماندنش بیشتر است، یا دیگری که تا یک ماه بعد می میرد؟
دانشجو یا بی سواد؟
کارمند یا از کار افتاده؟
چه چیز باعث می شود ما به یک نفر حق بیشتری برای زنده ماندن بدهیم، در حالی که هردو انسانند؟ چطور می توانیم قضاوت کنیم که یک نفر ارزش بیشتری دارد؟
این قضاوت را نفی نمی کنم. بالاخره که باید صورت بگیرد. بالاخره ما باید تصمیم بگیریم این فرصت محدود به چه کسی تعلق پیدا کند، اگر نه هر دو نفر خواهند مرد.
از دیدگاه سودگرایان، کسی که در آینده سود رسانی اش به جامعه بیشتر است، برای زنده ماندن باید اولویت داشته باشد. یعنی یک جوان تحصیل کرده کارمند که احتمال زنده ماندنش هم بیشتر است، و البته اگر متاهل باشد مرگش موجب آوارگی خانواده اش خواهد شد و بار زیادی را بر جامعه تحمیل خواهد کرد.
از طرفی، از دیدگاه فلسفه اسلامی، ظاهراً انسان مسلمان (و یا موحد) از انسان کافر ارزش بیشتری دارد و همواره در اولویت است (برای این حرف نه سندی دارم نه توجیهی، صرفاً شنیده ام، اگر کسی حرفی دارد مطرح کند) و بر این اساس باید یک پیرمرد سرطانی از کارافتاده را نجات داد تا یک ماه بیشتر به عبادت بپردازد.
خلاصه اینکه هر کسی انسان ها را برای خودش قضاوت می کند و یک نفر را بر دیگری ارجح می داند
الان مدت هاست که درگیر این سوالم. اینکه معیار ما حقیقتاً باید چه باشد. اگر شما بودید چه می کردید؟ کدام بیمار برای دریافت خدمات ما (از خدمات پزشکی گرفته تا بیمه و پول خیریه و ...) در اولویت است؟ اصلاً حق داریم درباره ارزش کسی قضاوت کنیم، یا باید تمام داستان را بر عهده اقبال مریض بگذاریم و هربار یک نفر را به قید قرعه نجات دهیم؟
بگویید، منتظرم.
پ.ن: از دکتر نفیس، محمد (خاطرات یک دانشجوی پزشکی) و سایر دوستان گروه پزشکی (و حتی غیرپزشکی) به طور جدی دعوت می کنم به این سوال پاسخ بدن و اگر تمایل داشتن این سوال رو توی وبلاگشون مطرح کنن. مرسی